फेम इंडिया स्कीम 2024 मराठी

फेम इंडिया योजना काय आहे?/What is the FAME India Scheme?

FAME India, ज्याचा अर्थ भारतात इलेक्ट्रिक वाहनांचा वेगवान अडॉप्शन आणि उत्पादन आहे, 2015-16 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात विद्युत वाहतुकीला प्रोत्साहन देण्यासाठी सादर करण्यात आले. हा नॅशनल इलेक्ट्रिक मोबिलिटी मिशन प्लॅन (NEMMP) – 2020 चा एक भाग आहे. FAME India चा पहिला टप्पा 1 एप्रिल 2015 रोजी लाँच करण्यात आला आणि 31 मार्च 2019 पर्यंत चालवला गेला, ज्याचे बजेट रु. 895 कोटी. FAME 2, दुसरा टप्पा, एप्रिल 2019 मध्ये सुरू झाला आणि 31 मार्च 2024 पर्यंत चालू राहील, त्याचे बजेट रु. 10,000 कोटी. असेल, खरेदीदारांना आर्थिक सबसिडी देऊन इलेक्ट्रिक वाहनांच्या खरेदीला प्रोत्साहन देण्याचा या योजनेचा उद्देश आहे. इलेक्ट्रिक 2 व्हीलर, इलेक्ट्रिक 3 व्हीलर, इलेक्ट्रिक 4 व्हीलर, इलेक्ट्रिक बसेस आणि चार्जिंग स्टेशनसाठी सबसिडी उपलब्ध आहे. ही योजना चार मुख्य क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करते: तांत्रिक विकास, मागणी निर्माण करणे, पायलटिंग प्रकल्प आणि चार्जिंग पायाभूत सुविधा निर्माण करणे.

                    स्टँड अप इंडिया लोन स्कीम

फेम इंडिया योजना 2024 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे

इलेक्ट्रिक वाहन खरेदीला प्रोत्साहन देण्यासाठी फेम इंडिया योजना सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेद्वारे, सरकार नवीन इलेक्ट्रिक वाहनांच्या खरेदीसाठी सबसिडी देणार आहे ज्यामुळे इलेक्ट्रिक मोबिलिटीला चालना मिळेल. सरकारने FAME II योजना 2 वर्षांसाठी वाढवली आहे. आता, ही योजना 31 मार्च 2024 पर्यंत लागू असेल. यापूर्वी ही योजना 2019 ते 31 मार्च 2022 या कालावधीत सुरू करण्यात आली होती. या योजनेअंतर्गत, इलेक्ट्रिक वाहनांसाठी आवश्यक चार्जिंग पायाभूत सुविधाही उभारल्या जातील. फेम इंडिया ही योजना पर्यावरण प्रदूषण आणि इंधन कमी होण्याच्या समस्येवर लक्ष देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेंतर्गत, सरकारने अनुदान प्रोत्साहन प्रति किलोवॅट 10000/- रुपये वरून 15000/- रुपये प्रति किलोवॅट पर्यंत वाढवले आहे.

            पीएम सूर्यघर मुफ्त बिजली योजना 

फेम इंडिया स्कीम 2024 चे उद्दिष्ट

ही योजना केंद्र सरकारच्या संबंधित अधिकाऱ्यांनी 1 एप्रिल 2015 रोजी सुरू केली होती. ही योजना सुरू करण्यात आली होती जेणेकरून उत्पादकांना देशात इलेक्ट्रिकल वाहने बनवण्यासाठी अधिक प्रोत्साहन मिळावे. प्रदूषण आणि इतर प्रकारच्या अडचणी कमी करण्यासाठी इलेक्ट्रिक बसचा जास्त वापर केला जाईल, असे सरकारने नमूद केले. आता या योजनेचा दुसरा टप्पा सुरू झाला आहे. आगामी वर्ष 2024 मध्ये या योजनेवर सरकार सुमारे 10,000 कोटी रुपये खर्च करणार आहे. प्रदूषण कमी करण्यासाठी मोठ्या महानगरांमध्ये इलेक्ट्रिक बसेसची संख्या जास्त असेल.

फेम इंडिया योजनेची आणखी काही उद्दिष्टे आहेत:

• प्रारंभिक गुंतवणूक कमी करून इलेक्ट्रिक वाहनांचा अवलंब करण्यास गती देणे.
• इलेक्ट्रिक वाहन उत्पादक, पुरवठादार आणि संबंधित प्रदाते यांना देशात मोठ्या संख्येने इलेक्ट्रिक ऑटोमोबाईल्सचे उत्पादन करण्यासाठी प्रोत्साहित करणे.
• देशातील वाहनांचे उत्सर्जन कमी करणे आणि वायू प्रदूषणाची पातळी कमी करणे.
• देशभरात इलेक्ट्रिक चार्जिंग पायाभूत सुविधा विकसित करणे.
• 2030 पर्यंत एकूण वाहतुकीच्या 30% इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये रूपांतरित करणे.

फेम इंडिया स्कीम 2024 वैशिष्ट्ये/Features

फेम इंडिया योजनेच्या या दुसऱ्या टप्प्यात सुमारे 7000 ई-बस, 5 लाख ई-3 चाकी वाहने, 55000 ई-4 चाकी प्रवासी कार आणि 10 लाख ई-टू व्हीलरला अनुदान देण्याचे उद्दिष्ट आहे. टू-व्हीलर सेगमेंटमध्ये प्रामुख्याने महानगरांमधील रहिवाशांच्या खासगी वाहनांवर लक्ष केंद्रित केले जाईल, असेही सांगण्यात आले. डिझेल किंवा पेट्रोलऐवजी इलेक्ट्रिकल वाहनांना आणि विजेच्या वापराला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारत सरकार या योजनेअंतर्गत अनेक चार्जिंग स्टेशन्स उभे करणार आहेत.

FAME India योजना दोन टप्प्यांत लागू केली जाते. योजनेची वैशिष्ट्ये 

फेज I ची वैशिष्ट्ये

• देशात हायब्रीड आणि इलेक्ट्रिक वाहनांच्या (EVs) जाहिरातीच्या मदतीने राष्ट्रीय इंधन सुरक्षा साध्य करण्यासाठी योजनेचा पहिला टप्पा सुरू करण्यात आला.
• ते 2015 ते 2019 पर्यंत कार्यरत होते.
• पहिल्या टप्प्यासाठी बजेट परिव्यय 895 कोटी रुपये होता.
• योजनेच्या पहिल्या टप्प्यात मागणी प्रोत्साहनांसह 2.8 लाखांना मदत केली.
• देशभरात 425 इलेक्ट्रिक आणि हायब्रीड बसेस तैनात करण्यात आल्या होत्या.
• चार वर्षांत सुमारे 520 चार्जिंग स्टेशन आणि पायाभूत सुविधांना मंजुरी देण्यात आली.

FAME 2 ची वैशिष्ट्ये

• FAME India Scheme Phase II ची सुरुवात पहिल्या टप्प्यातील यशस्वी परिणामांनंतर EV चा वेगवान प्रसार करण्यासाठी आगाऊ गुंतवणूक खर्च कमी करून सुरू करण्यात आली.
• ते एप्रिल 2019 ते मार्च 2024 या पाच वर्षांसाठी कार्यरत असेल. सुरुवातीला, हे 3 वर्षांसाठी सुरू करण्यात आले होते परंतु नंतर ते आणखी दोन वर्षांसाठी वाढविण्यात आले.
• दुसऱ्या टप्प्यासाठी बजेट परिव्यय 10,000 कोटी रुपयांपर्यंत वाढवला आहे.
• योजनेच्या दुसऱ्या टप्प्यांतर्गत, खालील प्रोत्साहन दिले जातील –
• दुचाकी वाहनांच्या किमतीच्या 40% कमाल मर्यादेसह रु. 15,000/KWh चे मागणी प्रोत्साहन.
• इलेक्ट्रिक बसेससाठी 20,000/KWh च्या प्रोत्साहनाची मागणी.
• उर्वरित वाहनांच्या श्रेणीसाठी 10,000/KWh च्या प्रोत्साहनाची मागणी करणे.
• याशिवाय, दुसरा टप्पा एकमेकांशी जोडून चार्जिंग इन्फ्रास्ट्रक्चरसह अक्षय ऊर्जा स्रोतांच्या एकत्रीकरणाला प्रोत्साहन देईल.
• देशभरातील मेट्रो शहरे, स्मार्ट शहरे, डोंगराळ आणि पर्वतीय राज्ये आणि दशलक्ष लोकसंख्येच्या शहरांमध्ये चार्जिंग स्टेशन्स स्थापन केली जातील.

फेम इंडिया स्कीम 2024 लाभ

देशातील रहिवाशांमध्ये इलेक्ट्रिकल वाहनांना प्रोत्साहन देणे हा या योजनेचा मुख्य फायदा आहे आणि यामुळे या प्रदेशातील पर्यावरणपूरक सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्था देखील वाढेल. आपण जगत आहोत त्या प्रदूषणाच्या पातळीबद्दल आपल्या सर्वांना माहिती आहे. FAME 2 योजना चार्जिंग सिस्टमद्वारे उर्जेच्या अक्षय स्त्रोतांच्या परस्पर जोडणीला प्रोत्साहन देण्यासाठी मदत करेल. प्रदूषणाची पातळी कमी करण्यासाठी एक चांगला उपक्रम मदत करेल.

फेम इंडिया योजनेचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत –

• वाहनांच्या उत्सर्जनात घट झाल्यामुळे पर्यावरणीय प्रदूषण लक्षणीयरीत्या कमी होईल.
• अशा योजना राबवून भारत 2070 पूर्वी कार्बनचे निव्वळ शून्य उत्सर्जनाचे लक्ष्य गाठेल.
• देशभरात इलेक्ट्रिक चार्जिंगची पायाभूत सुविधा उभारण्यात येणार आहे.
• वैयक्तिक वापरासाठी इलेक्ट्रिक वाहनांच्या खरेदीवर नागरिकांना सवलतीचा लाभ मिळेल.
• तेल आयातीवरील अवलंबित्वामुळे चालू खात्यातील तूट कमी होईल आणि त्यामुळे भांडवली खर्च कमी होईल.
• यामुळे नागरिकांना पर्यावरणपूरक सार्वजनिक वाहतूक उपलब्ध होईल.

फेम इंडिया योजनेची गरज

फेम इंडिया योजनेच्या गरजेमागील कारणांबद्दल जाणून घेऊया

पर्यावरणीय प्रदूषण: अहवालानुसार, 2019 मध्ये भारतात 15 लाखांहून अधिक मृत्यूंसाठी वायू प्रदूषण एकट्याने जबाबदार आहे, म्हणजे एकूण मृत्यूंपैकी 17.8%. वाहनांचे उत्सर्जन हे वायू प्रदूषणाच्या प्राथमिक स्रोतांपैकी एक आहे. त्यामुळे वाहनांचे उत्सर्जन कमी करणे ही काळाची गरज आहे.

तेलाची आयात कमी करणे: समाजात इलेक्ट्रिक वाहनांचा प्रवेश भारताला ऊर्जा टंचाईचे आव्हान सोडवताना तेल अवलंबित्व कमी करण्यास आणि चालू खात्यातील तूट (CAD) कमी करण्यास मदत करेल.

जागतिक वचनबद्धतेची पूर्तता करणे: जागतिक स्तरावर, भारत हा कार्बन डायऑक्साइड उत्सर्जित करणारा चौथा क्रमांक आहे. ग्लासगो येथील COP26 मध्ये, सन 2070 पर्यंत कार्बन उत्सर्जन निव्वळ शून्यावर आणण्याचे वचन दिले. भारताने 2030 पर्यंत 2005 च्या पातळीपेक्षा 33% ते 35% पर्यंत GHG उत्सर्जनाची तीव्रता कमी करण्याचे वचन दिले आहे.

उत्पादन घटकामध्ये स्वावलंबन: सध्या, भारत बहुतेक लिथियम-आयन (ली-आयन) बॅटरी सेल तयार करत नाही. बॅटरी सेलच्या आयातीसाठी भारताचे इतर देशांवरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी एक धोरण लागू करणे आवश्यक आहे.

कमी देखभाल खर्च: इलेक्ट्रिक वाहने कमी संख्येने मुव्हिंग भागांसह एकत्र केली जातात. हलणारे भाग कमी असल्यास, कमी देखभाल आवश्यक असेल. त्यामुळे वाहनाच्या देखभालीचा खर्च कमी होईल.

FAME India योजनेशी संबंधित आव्हाने 

FAME India योजनेशी संबंधित काही आव्हाने येथे आहेत:

• पारंपारिक वाहनांच्या तुलनेत इलेक्ट्रिक वाहने अजूनही तुलनेने महाग आहेत. अडॉप्ट करण्यासाठी हा एक मोठा अडथळा आहे, विशेषत: कमी उत्पन्न असलेल्या ग्राहकांसाठी.
• भारतात सध्या चार्जिंग इन्फ्रास्ट्रक्चरची गरज आहे. यामुळे लोकांना इलेक्ट्रिक वाहने बाळगणे आणि वापरणे कठीण होते.
• श्रेणीची चिंता म्हणजे इलेक्ट्रिक वाहन चालवताना बॅटरीची शक्ती संपण्याची भीती. अनेक संभाव्य खरेदीदारांसाठी ही एक मोठी चिंता आहे.
• FAME India योजना सरकार समर्थित आहे. तरीही सरकार या योजनेला किती काळ पाठिंबा देत राहणार हे स्पष्ट करणे आवश्यक आहे. ही अनिश्चितता इलेक्ट्रिक वाहन क्षेत्रातील गुंतवणुकीला परावृत्त करू शकते.
• इलेक्ट्रिक वाहने मुख्य प्रवाहात येण्याआधी अजूनही काही तांत्रिक आव्हाने आहेत ज्यांचे निराकरण करणे आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ, इलेक्ट्रिक वाहनांची श्रेणी वाढवण्यासाठी बॅटरी तंत्रज्ञान सुधारणे आवश्यक आहे.

फेम इंडिया योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया

FAME India Scheme Phase II साठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया ही योजनेशी संबंधित स्थानिक प्राधिकरणामार्फत आहे. फेम इंडिया योजनेसाठी अर्ज करण्याची कोणतीही नवीनतम प्रक्रिया नाही परंतु इच्छुक उमेदवार या योजनेचा संपूर्ण मागोवा ठेवण्यासाठी अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊ शकतात. तीन वर्षे जुना कार्यक्रम दुचाकी, तीनचाकी किंवा चारचाकी इलेक्ट्रिक वाहनांच्या खरेदीदारांना दिलेल्या अनुदानावर आधारित आहे.

डीलर्स आणि OEM लिस्ट पाहण्याची प्रक्रिया

• अवजड उद्योग मंत्रालयाच्या विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटद्वारे डीलर्स आणि OEM ची यादी ऑनलाइन पाहण्यासाठी सुलभ प्रक्रियेचे अनुसरण करा.
• प्रथम भारी मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा किंवा येथे क्लिक करा.
• वेबसाइटच्या मुख्य होम पेजवर Scheme ऑप्शनवर क्लिक करा.

• तुम्हाला दुसऱ्या पृष्ठावर पुनर्निर्देशित केले जाईल, OEM आणि डीलर्स टॅबवर क्लिक करा.
• तुमच्या स्क्रीनवर OEM आणि डीलर्सची यादी दिसेल.

• डीलर नेटवर्क फाइलची संपूर्ण पीडीएफ फाइल देखील तेथे असेल आणि तुम्ही भविष्यातील संदर्भासाठी फाइल डाउनलोड करू शकता.

फेम इंडिया स्कीम 2024 अंतर्गत मॉडेल्स कसे पहावे?

• इच्छुक उमेदवार हेवी इंडस्ट्री विभागाच्या पोर्टल अंतर्गत फेम इंडिया योजनेच्या अधिकृत पृष्ठावर ईव्हीचे जुने आणि नवीनतम मॉडेल तपासू शकतात.
• प्रथम, अवजड उद्योग विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
• डॅशबोर्डवरून स्कीम्स टॅबवर क्लिक करा.

• आता मेनूमधील मॉडेल पर्यायावर क्लिक करा.
• फॉलोअप पेजवर तुम्ही EV चे नाव, मॉडेल नंबर आणि इतर तपशील पाहू शकता.

फेम इंडिया स्कीम 2024 ची डिपॉझिटरी ऑनलाइन कशी पहावी?

• फेम इंडिया स्कीम फेज II ची डिपॉझिटरी अवजड उद्योग विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर पाहिली जाऊ शकते. डिपॉझिटरी तपासण्यासाठी सोप्या प्रक्रियेचे अनुसरण करा.
• सर्वप्रथम, तुम्हाला अवजड उद्योग विभागाच्या वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल. किंवा फक्त येथे क्लिक करा.
• डॅशबोर्डवर तुम्हाला फेम II डिपॉझिटरी पर्याय दिसेल.

• त्यावर क्लिक करा आणि तुम्हाला योजनेच्या डिपॉझिटरी पृष्ठावर पुनर्निर्देशित केले जाईल.
• दस्तऐवजांचे शीर्षक, तारीख आणि इतर माहिती स्क्रीनवर दस्तऐवजाच्या पीडीएफ फाइलसह दर्शविली जाईल जी तुम्ही नंतर डाउनलोड करू शकता.

अभिप्राय आणि सूचना कशी द्यावी?

• तुमच्याकडे काही नवीन नाविन्यपूर्ण सूचना असल्यास किंवा सेवेच्या अनुभवाचे वर्णन द्यायचे असल्यास तुम्ही पुढील प्रक्रियेद्वारे ते लिहू शकता.
• सर्वप्रथम अवजड उद्योग विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
• होम पेजवर डॅशबोर्डवरील कनेक्ट टॅबवर क्लिक करा.
• दोन पर्याय उदा. फीडबॅक आणि सजेशन ड्रॉप-डाउन मेनूमध्ये दिसून येतील.
• तुमच्या पसंतीच्या पर्यायावर क्लिक करा.

• पुढील पृष्ठ स्क्रीनवर दिसेल.
• संबंधित विभागांमध्ये आवश्यक तपशील भरा जसे की:
• श्रेणी
• प्रक्रिया
• वापरकर्ता प्रकार
• नाव
• ई-मेल पत्ता
• मोबाईल नंबर
• संक्षिप्त परंतु स्पष्टपणे वर्णन केलेले अभिप्राय किंवा सूचना लिहा आणि कॅप्चा कोड लिहा.
• Continue वर क्लिक करा आणि नंतर सूचना/फीडबॅक सबमिट करा.

संपर्क तपशील पाहण्यासाठी प्रक्रिया

• सर्वप्रथम भारत सरकारच्या अवजड उद्योग मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा
• तुमच्यासमोर मुख्यपृष्ठ उघडेल
• मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला Contact Us वर क्लिक करणे आवश्यक आहे

• एक नवीन पृष्ठ तुमच्यासमोर येईल
• या पृष्ठावर, तुम्ही संपर्क तपशील पाहू शकता

निष्कर्ष / Conclusion 

हायब्रीड आणि इलेक्ट्रिक वाहनांचा वेगवान अवलंब आणि उत्पादन (FAME II), ही इलेक्ट्रिक वाहनांच्या विकासाला चालना देण्यासाठी भारत सरकारने सुरू केलेली योजना आहे. जगभरातील हवामान बदलाचा मुकाबला करण्याच्या प्रयत्नांचा विचार करता हे महत्त्वाचे आहे. भारत सरकारने या योजनेच्या दुसऱ्या टप्प्यासाठी 10,000 कोटी रुपयांच्या बजेटची तरतूद केली आहे. नॅशनल इलेक्ट्रिक मोबिलिटी मिशन प्लॅन (NEMMP) चे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली. पहिला टप्पा 2015 ते 2019 पर्यंत चालला आणि FAME India Scheme Phase II 2019 मध्ये लाँच झाला आणि 2024 पर्यंत पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.

Fame India Scheme 2024 FAQ 

Q. हायब्रीड आणि इलेक्ट्रिक वाहनांचे फायदे काय आहेत?

हायब्रीड मोड किंवा इलेक्ट्रिक वाहनांवर स्विच केल्याने फायदे होतील कारण ते पर्यावरणास अनुकूल आहे, जीवाश्म इंधनावर कमी अवलंबित्व आहे, उत्सर्जन होत नाही, स्वच्छ आणि हरित ऊर्जेचा वापर आहे.

Q. FAME II सबसिडी म्हणजे काय?

सुधारित FAME II योजना भारतात इलेक्ट्रिक बाईक आणि स्कूटरवर ₹15,000 प्रति kWh दराने 50% अधिक अनुदान देते. सरकारने मूलतः FAME II योजना 2019 मध्ये सुरू केली आहे. नवीन FAME II सबसिडीचे उद्दिष्ट भारतातील इलेक्ट्रिक वाहनांच्या जलद अवलंबनास आणि उत्पादनास प्रोत्साहन देणे हे आहे.

Q. FAME चे पूर्ण रूप काय आहे?

FAME चे पूर्ण रूप म्हणजे Faster Adoption and Manufacturing of Electric Vehicles.

Q. फेम इंडिया फेज 1 आणि फेज 2 चा कालावधी किती आहे?

FAME India फेज 1 चा कालावधी 1 एप्रिल 2015 ते 31 मार्च 2019 आणि फेज 2 चा कालावधी 1 एप्रिल 2019 ते 31 मार्च 2024 पर्यंत आहे.